:جستجو
مراکز قرآنی
منتخبين مراكز قرآني
تفسیر نور
تواشیح
پرتال ثامن الائمه
زمان
 

پنج شنبه 27 مهر 1402

 
 
خلاصه آمار سايت
 
 
 
 
.امام علي (عليه السلام) مي فرمايند : كسي كه مصيبت هاي كوچك را بزرگ بشمارد خدا او را به مصيبت هاي بزرگ مبتلا خواهد كرد .
 
 



سفر مجازي به حرم اميرالمومنين علي (عليه السلام)

شهر نجف در 160 کیلومتری جنوب بغداد در مختصات 31.9 درجه شمالی و 44.33 درجه غربی قرار گرفته و جمعیت آن 585600 نفر برآورد شده‌ است.
ا
ین شهر مرکز استان نجف است و از مقدس‌ترین شهرهای شیعیان و مرکز قدرت سیاسی شیعیان در عراق بشمار می‌رود. شهر نجف از لحاظ جغرافیایی در نزدیکی شهر کوفه قرار گرفته‌ است. نزدیکی شهر نجف و كوفه به نحوی است که نمی‌توان این دو شهر را از همدیگر مجزا دانست.

این شهر را از این رو نجف نامیدند، چون نسبت به زمینهای مجاور بلندتر و به سبب اینکه مستطیل یا دایرهای شکل است، آب بر روی آن جمع نمیشود و یا اینکه در زمان طوفان نوح اینجا مکان مرتفع بود، سپس دریاچهای پهناور در آن شکل گرفت که به نِی مشهور شد، این دریاچه به مرور زمان خشک شد و به آن نِی جف گفتند یعنی دریای نی خشک شده.
در عصر اسلام تا زمان عباسی، نام چندانی از اين شهر به چشم نمیخورد. از دوران هارونالرشید، به سبب آشکار شدن مرقد امیرالمومنین (عليه السلام)، این شهر بسیاری را به سکونت خود راغب کرد.

تاریخچه و بنای مرقد و بارگاه مطهر امیرالمومنین (عليه السلام)
فرزندان امام چند نقطه را برای دفن پيكر مطهر آقا اميرالمؤمنين (عليه السلام)
مُهیّا کردند تا مکان قبر مخفی بماند و دشمنان امکان جسارت به قبر مطهر را نیابند. تا اینکه امام صادق (عليه السلام) در زمان منصور عباسی به سال 135 قمري برای نخستین بار مکان قبر را نمایان کرد.
بر اساس روایاتی، منصور عباسی به امام صادق (عليه السلام) گفت:
ابومسلم از شما درخواست کرده تا تربت و مزار امام علی (عليه السلام) را اگر میدانی، آشکار کنی. حضرت فرمود: در نامهای از امیرالمومنین (عليه السلام) آمده است که مکان دفن او در دوران عبدالله بن جعفر هاشمی (منصور) آشکار خواهد شد و منصور از این سخن شاد گشت. آن حضرت مبلغی را به صفوان الجمال، یکی از یارانش سپرد و او با آن پول قبر مطهر را برای اولین بار آشکار کرد.
در زير بارگاه امام علي (عليه السلام)، بارگاه دو پيامبر بزرگوار، حضرت آدم و نوح (عليهماالسلام) قرار دارد.
نخستین بنایی که بر فراز قبر امیرالمومنین (عليه السلام) ساخته شد در دوران خلافت هارون‌الرشید به سال 165 هجری بود، او که به زیارت مرقد آن امام مُشرّف شد و معجزه‌هایی از این مکان دید، ضریحی از سنگ سفید برای قبر ساخت و بنایی از آجر سفید و گنبدی از گل سُرخ بر فراز آن استوار کرد و دیواری با چهار درب در جوار آن بنا نهاد. متوکل عباسی، به سبب عنادی که با اهل بیت داشت، قبر امیرالمومنین (عليه السلام) را چون قبر امام حسین (عليه السلام) ویران کرد.
چندی بعد محمد بن زید از پادشاهان شیعی طبرستان معروف به داعی در سال
270 قمري گنبدی از گچ سفید بر فراز ضریح قرار داد عمارتی باشکوه بر مرقد مطهر بنا کرد که صحن آن هفتاد حجره و طاق داشت.
ابوالهیجاء عبداله بن حمدان، حاکم شیعی موصل درسال 293
قمري گنبد بزرگ و با عظمتی بر فراز قبر ساخت و حرم را فرش کرد.
در دوران صفوی، بازسازی و توسعه حرم با شدت بیشتری دنبال شد. شاه عباس صفوی ضمن زیارت آن مرقد در 1033 قمري دستورهایي برای تعمیر حرم، گنبد و صحن صادر کرد. رواق‌ها را فرش‌های گران بها پوشاند و لقب خود، کلب آستان علی را بر این فرش‌ها حک کرد. نادر شاه در
1156 قمري دستور داد، کاشی‌های گنبد و گلدسته‌ها را بردارند و به جای آن خشت‌های طلایی استفاده کنند. آقا محمد خان قاجار در 1211 قمري ضریحی از نقره به آستان تقدیم کرد.

صحن مطهر امیرالمومنین (عليه السلام)
صحن مرقد مطهر در زمان شاه عباس صفوي با طراحيهاي بديع و هندسي شيخ بهايي احداث شد. اين صحن چهارگوش دارد و حرم را چون نگيني در خود جاي داده و داراي حجره و اتاقهايي در دو طبقه است. هر حجرهاي ايواني كوچك دارد كه تا اوايل قرن چهاردهم هجري محل سكونت عالمان، مدرسان و طلبههاي حوزه علميه نجف بود. در زمان شاه صفي، براي نخستين بار، ديوارهاي صحن را كاشيكاري كردند.
و سقف اين ايوانها و حجرهها نيز با كاشيهاي بسيار زيبا و نفيس اصفهان تزيين شد. ديوار پيرامون صحن هفده متر ارتفاع دارد كه به شكل مستطيل اطراف آن را فراگرفته است. طول ديوار از جنوب به شمال 77 و از شرق به غرب 72 متر است. ظاهراً نادرشاه تعميراتي در صحن انجام داده است؛ زيرا نام او بر بالاي سر در ورودي ثبت شده است. اين اقدام او با هزينه اهدايي از سوي همسرش، در 1156 قمري، مدت چهار سال به طول انجاميد. از آن كاشيكاري اكنون فقط قسمتي از آن در ايوانالعلماء باقي مانده است چون در 1197 قمري علي مراد خان زند آن را بازسازي كرد.
در 1323 قمري، سنگها و كاشيهاي صحن كنده شد و از بالاي درب ورودي زائران فروريخت و تعدادي از زائران كشته شدند. اين حادثه باعث شد دولت عراق تمام كاشيكاريهاي صحن را از نو احياء و بازسازي كند كه اين كار چهار سال زمان برد.
تا ابتداي دوره قاجار در كف صحن قبرهاي زيادي وجود داشت كه برخي از آنها از سطح زمين بلندتر بود و حركت زائران را با كندي مواجه ميكرد. با تلاش علامه سيد مهدي بحر العلوم راهروهاي زيرزميني حفر شد و آن قبرها به پايين انتقال يافتند. پس از آن صحن مسطح و سنگ فرش شد. اين كار در 1206 قمري و با هزينه يكي از نيكوكاران ايراني صورت گرفت. در 1315 قمري سنگهاي حياط صحن به دستور سلطان عبد الحميد عثماني كنده شد و راهروهاي زيرزميني ترميم و بازسازي گرديد. در اين هنگام قبر تعدادي از پادشاهان نيز كشف شد. هم اكنون ضلع شرقي و غربي صحن 84، ضلع شمالي آن 74 و ضلع جنوبي آن 75 متر طول دارد. هر يك از ضلعهاي شمالي و شرقي پانزده ايوان و ضلعهاي غربي و جنوبي آن چهارده ايوان دارد. در هر ايوان حجرهاي است كه داخل آن يكي از مشاهير، عالمان و رجال دفن شده است.

درهاي صحن مطهر امیرالمومنین (عليه السلام)
صحن مرقد مطهر امام علي (عليه السلام) در دوره صفوي چهار درب داشت كه زائران از طريق آن‌ها به داخل صحن راه مي‌يافتند. در عصر عثماني يك درب به تعداد آن‌ها اضافه شد و امروزه هر پنج درب محل ورود و راهيابي زائران به صحن شريف است. نام اين دربها عبارت است از:
باب‌الكبير: سمت شرق حرم واقع است و به عنوان درب اصلي مورد استفاده قرار مي‌گيرد و چون روبروي سوق الكبير قرار دارد، باب‌الكبير نام گرفته است.

باب‌شرقي: كوچك‌تر از باب‌الكبير است و در سمت شرق حرم مطهر قرار دارد. از آنجا به بازار عبا فروشان يا بزازها راه دارد. روي اين درب آيه‌هايي از قرآن و نيز چند حديث درج شده است. آن را در 1252 قمري ساخته‌اند.
باب‌الطوسي: در شمال مرقد مطهر واقع است و به دليل قرار گرفتن در خياباني كه در نزديكي آن مسجد و آرامگاه شيخ طوسي (ف 460 ق) است، باب طوسي نام دارد. گويند اين درب رو به سمت مشهد مقدس است.
باب‌‌القبلة: سبب اين نام گذاري آن است كه رو به سمت قبله دارد. اين باب بر ديوار جنوبي صحن واقع است.
باب‌سلطاني: باب سلطاني را سلطان عبد العزيز عثماني در 1279 قمري ساخته است. آن را باب الفرج نيز مي‌گويند. اين درب در سمت غرب صحن است.

ضریح مطهر امیرالمومنین (عليه السلام)
اما اولین ضریحی که بر فراز صندوق ساخته شد، در 175
قمري توسط هارون الرشید و از جنس سنگ سفید بود. اين ضريح در عصر عضد الدوله ديلمي بازسازي شد. بعدها، عباسيان ضريحي از جنس فولاد روي مرقد ساختند و سپس پادشاهان صفوي آن را با يك ضريح نقرهاي عوض كردند. بر چهار گوشه‌ي اين ضريح، چهار قبه مرصع از سوي سلطان حسين صفوي پيشكش شد. زينب بيگم، دختر شاه طهماسب، نيز قنديلي زيبا براي روشنايي داخل آن هديه كرد.
آقا محمد خان قاجار در 1211 قمري ضريحي از نقره ساخت و جاي گزين ضريح قبلي كرد. در 1262 قمري ضريح ديگري به دستور عباس قلي خان، وزير محمد شاه قاجار، ساخته شد و به جاي آن نصب گرديد. در 1298 قمري سومين ضريح، كه ساخته آقا سيد محمد مشير شيرازي بود، جاي گزين ضريح قبلي شد. آخرین ضریحی را که اکنون بر مزار نصب است، سیف الدین طاهر، رهبر اسماعیلیان هند ساخت.
گفته ميشود در داخل ضريح مطهر علاوه بر امام علي (عليه السلام) حضرت آدم (عليه السلام) و نوح (عليه السلام) نيز دفن هستند. بیش از ده هزار مثقال طلای خالص و دو میلیون مثقال نقره درساخت اين ضريح به کار رفته است. ضریح از کف تا بالای تاج ۴ متر بلندا دارد. مستطیلش هم ۶٫۳۵×۵٫۱۰ متر است. طرف شرقی و غربی چهار پنجره و شمالی و جنوبی پنج پنجره دارد. البته یکی از پنجره‌های جنوبی درب ورودی به ضریح است.

صندوق مطهر امیرالمومنین (عليه السلام)
نخستين صندوقي كه روي قبر مبارك امام علي (عليه السلام) قرار گرفت، كار داوود بن علي، از بزرگان عباسي، در نيمه اول قرن دوم هجري بود.
بعدها شاه اسماعيل صفوي صندوقي از ساج خاتم كاري شده و نفيس جاي آن نصب كرد كه با گذشت زمان تغييراتي بر آن انجام شد و ضمن تزيين، تاريخ آن نيز ثبت گرديد. در اطراف صندوق، سورة الدهر و حديثهايي در شأن امام علي (عليه السلام) به خط محمد بن علاء الدين محمد حسين با تاريخ 1198 قمري نوشته شد. در ابتداي عصر قاجار، صندوق بسيار زيبا و نفيس از جنس ساج روي قبر استقرار يافت. اين صندوق از كارهاي زيباي عبدالرحيم شيرازي جد چهارم صنيع خاتم است كه در هفت ماه در 350/000 سانتي متر به همت محمد جعفر زند برادر كريم خان زند ساخته شده است. اطراف صندوق كتيبهاي زيبا و مزين به آيههاي قرآن تعبيه شده بود و ناصر الدين شاه نيز جعبهاي از الماس و برليان روي آن قرار داد. صندوق كنوني از ساج خاتم كاري شده بسيار نفيس دوره صفوي است. در اطراف آن سوره الدهر و بعضي احاديث از امام علي (عليه السلام) با خط محمد بن علاء الدين به تاريخ 1198 قمري ثبت شده است. روي صندوق قبر همواره با پوششهاي اهدايي پادشاهان پوشانده ميشود. عضد الدوله ديلمي پوششي زيبا روي قبر قرار داد كه با گلابتون بافته و تزيين شده بود. اين پوشش تا دوره قاجار همچنان روي قبر قرار داشت زيرا ناصرالدين شاه، كه در اواخر قرن سيزدهم هجري به زيارت حرم رفته، از آن پوشش سخن ميگويد و ميافزايد: «هشت صد سال است كه به خوبي روي قبر مطهر بدون هيچ عيبي قرار دارد.»

جایگاه دو انگشت در  صندوق مطهر
جایگاه دو انگشت در جهت جنوبى صندوق قبر مطهر، نزدیک بالاى سر قرار دارد. در این مکان مجموعهاى از سنگهاى قیمتى و جواهر آلاتى که از طرف پادشاهان و افراد سرشناس به حرم مطهر اهدا شده است قرار دارد. بر چهار چوب روبروى جایگاه دو انگشت این آیه از قرآن کریم نقش بسته است: (ان الذین یبایعونک انما یبایعون الله, ید الله فوق أیدیهم).
ماجراى جایگاه دو انگشت در برخى از منابع تاریخى ذکر شده است. محدث نورى این ماجرا را ذکر مىکند. وى مىگوید: داستان مرة بن قیس گر چه در منابع و کتب معتبر ذکر نشده اما شهرت آن نزد شیعیان بسیار زیاد است و بر کسى پوشیده نمىباشد. بلکه معجزهاى مىباشد که به این شهرت رسیده است. حکیم فردوسى از شعراى قرن پنجم و حکیم سنائى غزنوى از شعراى قرن ششم در حدیقهى خود آن را ذکر کردهاند. سنائى گفته است این ماجرا یکى از مناقب مسلم مىباشد. مولى حسن الکاشى از معاصران علامه حلى , در این باره قصیدهاى سروده است.
طبق کتاب ذکر شده خلاصهى این ماجرا چنین است: عالم وارسته سید نصرالله الحائرى از مولى عبدالکریم از کتاب تبصرة المؤمنین و سید محمد صالح الترمذى متخلص به الکشفى از علماى أهل تسنن در کتاب المناقب این ماجرا را نقل مىکنند و الکشفى مىگوید این ماجرا طبق اسناد صحیح و معتبر قابل اثبات است: مرة بن قیس مردى کافر بوده و غلامان بسیارى داشت. روزى مره با افراد قبیلهى خود درباره پدران، اجداد و بزرگان قبیله صحبت مىکرد. به مره گفته شد، اکثر پدران و اجدادت با شمشیر علی بن أبی طالب کشته شدند. مره خشمگین شد و سراغ قبر علی بن أبی طالب را گرفت. به او گفته شد که قبر علی در نجف است. مره نیز سپاهى با دو هزار نفر سوارکار و چند هزار نفر پیاده آماده کرد و به سمت شهر نجف حرکت کرد. وقتى سپاه مره به نجف نزدیک شد مردم داخل شهر تحصن کردند. سپاه مره به مدت شش روز با مردم نجف جنگید تا اینکه توانست گوشهاى از دیوار شهر را ویران کرده به داخل شهر راه بیدا کند. با ورود سپاه مره مردم شهر گریختند. مره به طرف حرم مطهر آمد و به صاحب بارگاه گفت: (اى على، تو پدران و اجداد مرا کشتهاى). و با گفتن این جمله تلاش کرد، ضریح مطهر را با شمشیرش بشکافد. در این لحظه دو انگشت مانند شمشیر ذوالفقار از داخل ضریح بیرون آمد و مره بن قیس را به دو نیم کرد و درجا به دو سنگ سیاه تبدیل شد. این دو سنگ سیاه به دروازه شهر نجف آورده شدند و هر کس که به زیارت بارگاه أمیرالمؤمنین مىآمد آنها را با پایش لگد مىزد. این دو سنگ مدتها در کنار دروازه شهر بودند تا اینکه روزى یکى از خادمان مسجد کوفه آنها را برداشته و به کنار درب مسجد کوفه برد و هر زائرى که قصد داشت به این دو سنگ لگد بزند از او پولى مىگرفت و از این راه کسب روزى مىکرد. سید محمد صالح الترمذى مىگوید: شیخ یونس از افراد وارسته و سرشناس نجف به من گفت: من یکى از اعضاى سنگ شده مره بن قیس را آنجا دیدهام.
گفته مىشود شیخ قاسم الکاظمى النجفى شارح کتاب (الاستبصار) علیه کسى که این دو سنگ را از شهر نجف بیرون برد، اينچنين مىگفت: خداوند خشنود نباشد از کسى که این دو سنگ را از این بارگاه مطهر بیرون کرد و این معجزه باهره را از بین برد.
 
روضه مطهر امیرالمومنین (عليه السلام)
روضه مطهر مكاني است كه ضريح و قبر در داخل آن قرار دارد. اين روضه به شكل مربع است و سيزده متر طول دارد كه اكنون با سنگهاي زيباي مرمر پوشانده شده است. ديوارهاي روضه نيز دو متر ارتفاع دارد كه نيمي از آن، با سنگهاي مرمر تزيين شده و نيمي ديگر به صورتي زيبا آينه و كاشيكاري شده است. روضه مطهر شش درب دارد:
1 ـ وسط ايوان طلا دري قرار دارد كه در 1219 قمري كار گذاشته شد. اين درب را حاج محمد حسين خان اصفهاني صدر اعظم به آستان مقدس هديه كرده بود. مدتي بعد درب ديگري جاي آن نصب شد كه از جنس طلا و مزين به سنگهاي گرانقيمت و بسيار زيبا است. روي آن حديثي با اين عنوان چشم را روشني ميبخشد: «علي مع الحق والحق مع علي، ولن يفترقا حتي يردا علي الحوض».
2 ـ دري داخل رواق سمت راست در 1283 قمري، زمان سلطان عبدالعزيز، نصب شده است. هزينه اين درب را حاج علي خان، از نيكوكاران ايراني، تأمين كرد. اين درب در سمت راست زائراني كه داخل حرم ميشوند قرار دارد.
3 ـ داخل رواق سمت چپ دري قرار دارد كه به سال 1287 قمري، هم زمان با زيارت ناصر الدين شاه، نصب شده است. در 1376 قمري دو درب ياد شده جاي خود را به دربهاي جديد داد كه از لحاظ زيبايي و استحكام بسيار بهتر بودند. اين دربها با تلاش و پيگيري حجة الاسلام سيد محمد كلانتر و با هزينه‌ي يكي از نيكوكاران ايراني به نام مرحوم حاج محمد تقي اتفاق تهراني ساخته شد. بر بالاي سر آن دربها، عبارتهايي به اين شرح حك شده است: «قال رسول الله (صلّي الله عليه و آله): انا مدينة العلم وعلي بابها، الحق مع علي وعلي مع الحق، علي قسيم الجنة و النار، حبه جنة، وصي المصطفي حقا، علي، امام الانس والجنه».
4 و 5 ـ دو درب هم در بالاي سر امام، سمت غرب حرم، قرار دارد كه به سال 1316 قمري نصب شده جنسش نقره است و آن را دختر امين الدوله و همسر محمد علي شاه به آستان اهدا كرده است. درب ديگر در 1315 قمري نصب شده و واقف آن حاج غلام علي مسقطي است.
6 ـ دري روبروي درب پيشين صحن مطهر است كه با طلا تزيين و به سال 1341 قمري در رواق مطهر نصب شده است.

رواق ها و دربهاي آن
حرم رواقي دارد كه صحن را به روضه وصل ميكند. اين رواق با كاشيهاي آبي مزين شده و در آن آينه و شيشه كاري زيبايي انجام گرفته است. قسمت شرقي رواق اولين بار در 1285 قمري، شيشه كاري شد و هزينه آن را حاج حمزه تركي خويي، از تاجران نيكوكار نجف، تأمين كرد. ناصر الدين شاه در سفر خود حاج حمزه را به هنگام انجام اين عمل خير، ديده به او نشان و خلعت داده است تا كار را به اتمام برساند. اين رواق از طريق دري به ديوار صحن وصل است. تمامي كف حرم سنگ فرش است كه از معدنهاي نجف به دست آمده و از جنس مرغوب است.
اين رواق در 1307 قمري بازسازي شد و در 1369 قمري شيشهها و سنگهاي قبلي آن را كندند و شيشهها و سنگهاي جديدي به ديوار آن نصب كردند.
سمت رواقها دربهايي تعبيه شده كه زائران مرقد شريف را به درون صحن ميرساند. داخل ايوان طلا، دري قرار داشت كه در 1219 قمري، ابتداي عصر قاجار، ساخته شده بود. اين درب در 1373 قمري به سرمايه سه تن از نيكوكاران تهراني و با هزينهاي معادل نيم ميليون تومان عوض شد. ساخت درب جديد، كه مزين به آيههاي قرآن، حديث و شعرهاي زيبا است، سه سال به طول انجاميد. اين درب با روكشي از طلا تزيين شده و هنوز در مقابل باب الطوسي صحن قرار دارد.
دو درب ديگر ؛ يكي سمت راست حرم، كه در 1283 قمري به هزينه لطف علي خان زند، از پادشاهان زنديه، ساخته و نصب شده بود و درب ديگري در سمت چپ حرم، كه در 1287 قمري باحضور ناصر الدين شاه نصب گرديد. اين دو، در 1376 قمري جاي خود را به دربهاي ساخته شده از طلاي ناب داد كه در آن نهايت ذوق و هنر به كار رفته بود. آيه، حديث و شعر فارسي زينت بخش اين دربها است.
اما دو درب ديگري رواقها را به روضه‌ي مبارك متصل ميكند، يكي سمت شمال قرار دارد كه به سال 1316 قمري كه نصب و هزينه آن از سوي دختر امين الدوله، صدراعظم ناصري، تأمين شد و درب ديگر به سال 1318 قمري سمت جنوب نصب شد. اين دو درب با پوششي از نقره ساخته شده است.
درب ششم از نقره بود كه در 1341 قمري با درب طلا عوض شد. به لحاظ وزن و ارزش مادي، اين درب از ساير دربهاي حرم با ارزشتر است. هزينه‌ي ساخت آن 1200 ليره طلا بود كه آن را مادر رييس آل فتله حاج عبد الوهاب وقف حرم كرد. اين درب به باب المراد معروف است.

ايوان ها
ايوان طلا

ايوان طلا از زيباترين و باشكوهترين ايوانهاي حرم است كه در پايين پاي مبارك و رو به مشرق واقع شده و در برابر آن بابالسوقالكبير قرار دارد. اين ايوان چهل متر ارتفاع و 45 متر طول دارد و به طور كامل از طلاي ناب روكش شده است. طلاكاري ايوان و گنبد را نادرشاه در 1156 قمري انجام داده است. تمام نماي بيروني ايوان، كنارهها و ديوارهها تا سقف و قوس با طلاي ناب پوشش داده شده است. از داخل ايوان طلا دري به داخل رواق باز ميشود و چهل چراغ بسيار زيبايي در وسط ايوان نصب شده كه هديه ناصر الدين شاه است.

ايوان العلما
در شمال حرم قرار دارد و از آثار عصر آل بويه است. اين ايوان در عصر صفوي تجديد بنا و در دوره نادري به طور كامل كاشي كاري شد كه امروزه به همان حال باقي است و قدمت آن از ديگر قسمتهاي حرم بيشتر است. روي كاشي آن قصيدهاي از قوام الدين در شانزده بيت به خط زيباي كمال الدين حسيني گلستانه اصفهاني ديده ميشود كه مطلع آغازين آن چنين است:
يا رب خير المرسلين * * * سلم علي نوح الامين
در اين ايوان عالمان زيادي دفن شدهاند و به اين سبب «ايوان العلما» نام گرفته است.

گنبد و منارههاي مطهر امیرالمومنین (عليه السلام)
براي نخستين بار در دوره علويان طبرستان، گنبدي برفراز بقعه و مزار امام علي (عليه السلام) برپا شد. محمد بن زيد علوي، ملقب به داعي صغير، به سال 270 قمري، گنبدي از گچ سفيد بر فراز ضريح قرار داد.
ابوالهيجاء عبداللّه بن حمدان، در 292 قمري، گنبد عظيم و مرتفعي ساخت و حصاري پيرامون آن برافراشت. در دوران صفويه، شاه طهماسب آن گنبد گچي را كاشي كاري كرد و حرم مطهر را گسترش داد. گنبد كاشيكاري شده تا عصر نادري، همچنان پابرجا بود. نادرشاه، كه در 1156 قمري به زيارت مرقد مطهر آمده بود، دستور داد كاشيهاي كهنه گنبد را بكنند و آنها را تذهيب كنند. او ثروت فراواني براي طلاكاري گنبد صرف كرد و هديههاي نفيسي به خزانه حرم تقديم نمود. بر بالاي گنبد كتيبهاي قرار دارد كه باني آن را معرفي ميكند: «شكر و سپاس خدا را كه اين گنبد منور و روضه مطهر اعظم السلاطين به دستور و تأييد پادشاه مقتدر سلطان نادرشاه كه خداوند سلطنتش را برقرار و عدالت و احسانش را افزون نمايد در سال 1156 تذهيب شد».
هم چنين چند بيت شعر از شاعر معاصر نادرشاه، سيد حسين بن مير رشيد التقوي هندي حائري (ف 1170 ق)، روي گنبد نوشته شده كه مطلع آن چنين است:
اطلع الشمس قد راق التوافرا * * * ام نار الكليم بدت من جانب الطور
اين تذهيب و طلاكاري، كه از مشهورترين آثار تاريخي است، توسط دويست صنعتگر ماهر انجام شده است.
داخل گنبد با كاشي معرق تزيين شده است. كاشي آن از بهترين و ممتازترين نوع است. ارتفاع گنبد تا نوك قوس 35، محيط آن پنجاه و قطر آن حدود شانزده متر است و تعداد سيزده هزار آجر طلا در آن به كار رفته است. در بالاترين قسمت آن سوره (فتح) « انا فتحنا لك فتحاً مبينا »، به خط محمد علي اصفهاني، و پس از آن سوره جمعه نگاشته شده است. در قسمت مياني گنبد سوره « عم يتساءلون » و تعدادي از شعرهاي ابن ابي الحديد و در قسمت انتهايي سوره « هل اتي » با تاريخ 1121 شمسي ثبت شده است. اين گنبد داراي دوازده پنجره است كه با كاشيهاي زيبا تزيين يافته است. در 1304 و 1348 قمري، اندكي از روكش فرسوده شده آن بازسازي شد. اين كار زير نظر معمار معروف، حاج محسن، و مشاوران او انجام گرفت. آن ها بخشي از طلاي فرسوده را كندند و دوباره با روكش طلاي جديد پوشاندند.
در 1391 قمري، نيز يكي از تاجران عراقي به تذهيب و طلاكاري برخي از قسمتهاي گنبد پرداخت و 8787 قطعه آجر تذهيب شده در آن بكار برد.
در اطراف گنبد مبارك و مطهر، دو مناره بسيار زيبا چشم را از چندين كيلومتري روشني مي‌بخشد. يكي از منارهها سمت جنوب و ديگري در شمال مرقد قرار دارد. اين منارهها ابتدا با كاشي تزيين و در دوران نادرشاه، به سال 1156 قمري، تذهيب و طلاكاري شده است. روي مناره شمالي، مجاور قبر علامه حلي، وجود چند بيت شعر فارسي نشان از معماري ايراني دارد. تاريخ تذهيب و نام كاتب نيز بر روي آن حك شده است. مطلع شعر چنين است:
ولي الله ازين گلدسته فيض * * * كه بر نه آسمان شد سايه گستر
در مناره جنوبي، يعني مجاور قبر مقدس اردبيلي، پنج بيت شعر عربي و تاريخ تذهيب آن به چشم ميخورد:
و يعجب كل نور من سناه * * * كما شمس الضحي بل صار انور
بالاي منارهها، پنجرههاي منقشي است كه روي بعضي از آنها تاريخ تذهيب آن نوشته شده است. پس از طلاكاري منارهها توسط نادرشاه، شكافهايي در آنها پديد آمد و ورقههاي طلا فروريخت. لذا حاج محمد حسين اصفهاني، وزير فتحعلي شاه، دستور مرمت و بازسازي آنها را در 1336 قمري صادر كرد و مناره جنوبي بازسازي شد.
در 1281 قمري عبد العزيز خان عثماني به ترميم و بازسازي منارهها پرداخت و مناره شمالي در 1315 قمري توسط سلطان عبد الحميد عثماني ترميم شد. اما باز هم سر هر دو مناره كج بود. اديب الملك كه در آن دوران مناره را ديده از كجي آن سخن ميگويد: «معلوم شد اگر هزار مرتبه خراب كنند و بسازند باز همان است زيرا رو به مدينه و قبر مطهر جناب نبوي (صلّي الله عليه و آله) تعظيم ميكند».
در 1352 قمري، وزارت اوقاف وقت بازسازي دوباره مناره جنوبي را بر عهده گرفت. طول يكي از آنها حدود 35 متر است. نيمي از آن سنگ و بقيه، تا سر مناره، با طلا زراندود شده و بالاي آن سوره جمعه نقش بسته است.

 
عکس روز
 

 
 
نوا
 

Salavate emam reza

 
 
ورود اعضاء
   
 
اخبار قرآني
 
 
  موسسه فرهنگی قرآن وعترت ثامن‌الائمه علیه السلام در نوزدهمین نمایشگاه بین المللی قرآن و عترت اصفهان
  حضور پسران ودختران نسیم رحمت در جشن انقلاب و راهپیمایی ۲۲ بهمن ماه سال 1402
  مراسم آیین نمادین زنگ انقلاب به مناسبت دهه فجر
  جشن عبادت دانش آموزان سوم دبستان دخترانه نسیم رحمت
  حضور خادمان امام رضا در دبستان و پیش دبستانی پسرانه نسیم رحمت
  جشن پایان سال تحصیلی نوآموزان پیش دبستانی های موسسه فرهنگی آموزشی نسیم رحمت رضوی
  برگزاری همایش اساتید، مربیان و معلمین موسسه فرهنگی قرآن و عترت ثامن الائمه علیهم السلام و نسیم رحمت رضوی
  برگزاری محفل انس با قرآن کریم در شهر افوس با همکاری مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت ثامن الائمه علیه السلام
  به وقت کلاس رباتیک
  مراسم تجلیل از رتبه اول مسابقات بین المللی کشور کرواسی و رتبه اول مسابقات تلویزیونی کشوری اسراء
 
 
 
میهمانان دانشجویان خردسالان   فارسی العربیة English
كليه حقوق اين سايت مربوط به مؤسسه ثامن الائمه(ع) ميباشد