تفسير موضوعي قرآن كريم
برگرفته شده از کتاب پيام قرآن نوشته آيت الله العظمي مکارم شيرازي
پیشگامان در ایمان
پیدایش هر آئین جدید الهى با سنت شکنى هایى همراه است، مخصوصاً آئینى همچون اسلام که در محیط بسیار خرافى و آلوده به انواع مفاسد، و مملو از ارزش هاى کاذب و غلط ظاهر گشت.
بدیهى است پیشگام شدن در ایمان به چنین پیامبرى کارى بسیار مشکل است و نیاز به شهامت فراوان دارد، زیرا همیشه پیشگامان در ایمان مورد هجوم جاهلان متعصب قرار دارند و چون در اقلیتند جان و مال و حیثیتشان همواره در خطر است.
بعلاوه آنها «اسوه اى» براى دیگران محسوب مى شود و سببى براى پیشرفت آئین حق در دنیا روى این جهات چهارگانه پیشگامان امتیاز بزرگى دارند و اینجاست که قرآن مجید وعده قطعى بهشت را به آنها داده و در آیه 10 سوره واقعه مى فرماید: «و پیشگامان پیشگام، آنها مقربانند، و در باغ هاى پر نعمت بهشت جاى دارند» (وَ السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ - اُولئکَ الْمُقَرَّبُونَ - فی جَنَّاتِ النَّعیمِ).(1)
این در صورتى است که «سابقون» را به معناى سابقون در ایمان تفسیر کنیم، ولى بعضى از مفسّران آن را به سبقت در طاعة الله (اطاعت فرمان خدا) یا سبقت در نمازهاى پنجگانه، یا جهاد، یا هجرت، یا توبه، تفسیر کرده اند، در این صورت نیز مى تواند شاهدى براى مقصود باشد، چرا که پیشگامان در این اعمال خیر نیز اسوه و قدوه دیگرانند، و هم مردمانى ایثارگر و با شهامت و متوکل بر خدا، شایسته بهره مند شدن از جنات نعیمند.
در روایات اسلامى «سابقون» به امیرمؤمنان على(علیه السلام) که نخستین مسلمان از جنس مردان بود، و گاه به چهار نفر «هابیل» و «مؤمن آل فرعون» و «حبیب نجّار» و «علی(علیه السلام)» تفسیر شده که هر کدام در عصر و زمان خود مصداق روشن و نمونه اتم از سبقت در ایمان و جهاد و اعمال خیر بودند.(2)
قابل توجه اینکه نخستین موهبتى که خداوند در این آیات براى آنها قرار داده موهبت قرب به خدا است (اُولئکَ الْمُقَرَّبُونَ) که از تمام نعمت هاى عظیم و جنات النعیم برتر و بالاتر و والاتر است.
و با اینکه «جنات» (باغ هاى بهشت) بدون ذکر نعیم که جمع نعمت است کافى براى اداى مقصود مى باشد ولى ذکر این دو با هم تأکید و اهمیت بیشترى را در مورد نعمت هاى بهشت در بر دارد.
این تعبیر مى تواند اشاره به مطلب دیگرى نیز باشد که باغ هاى بهشتى فقط کانون نعمت است، برخلاف باغ هاى دنیا که اداره و نگهدارى و حفظ آن همیشه با زحمات فراوانى همراه بوده و هست، و هر زمان بیم آفت و فنا و نابودى درباره آن مى رود.
پی نوشتها:
(1). همین معنا در آیه 21 حدید و 133 آل عمران نیز آمده است.
(2). براى آگاهى از این احادیث به کتاب احقاق الحق، جلد 3، صفحه 114، و جلد 15، صفحه 345 به بعد و تفسیر نور الثقلین، جلد 5، صفحه 209، حدیث 18 و 19 و 20 و 21.
|